Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego jest obowiązkowe dla każdego pracodawcy. Nie ma tu znaczenia wielkość przedsiębiorstwa czy wykonywana działalność. Przepisy są w tym przypadku jasne. Oceny ryzyka może dokonać samodzielnie pracodawca albo zlecić tę czynność innemu podmiotowi, zazwyczaj będzie to główny inspektor BHP. Samodzielnej oceny podejmują się zazwyczaj właściciele niewielkich przedsiębiorstw. Niemniej bez względu na to, kto takiej oceny dokonał, odpowiedzialność za jej poprawne wykonanie spoczywa wyłącznie na pracodawcy.
Ocena ryzyka zawodowego – co to?
Ocena ryzyka zawodowego ma na celu zapobieganie wypadkom przy pracy. Ma na celu identyfikację zagrożeń w miejscu pracy. Te mogą być różne w zależności od branży, ale także i od wybranej metodyki pracy. Wykorzystywanie przestarzałych technologii i maszyn znacznie zwiększa ryzyko zawodowe. Z kolei wdrażanie nowatorskich rozwiązań i wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń, zmniejsza ryzyko wystąpienia wypadku przy pracy.
Kto przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego? To zależy od decyzji pracodawcy. Jeżeli zna bardzo dobrze swoją branżę i działa w niej od lat, może podjąć się samodzielnej oceny ryzyka zawodowego. Dotyczy to także w dużej mierze pracy biurowej, gdzie zagrożeń nie ma zbyt wiele, jeżeli pracodawca w 100% przestrzega przepisów i zasad BHP. Jeżeli natomiast na działalność przedsiębiorstwa składa się wiele pojedynczych działań, wykonywanych przez różnych pracowników w odrębnych pomieszczeniach i z użyciem różnych maszyn i narzędzi, warto ocenę ryzyka zlecić doświadczonemu inspektorowi BHP. W obu przypadkach to pracodawca ponosi odpowiedzialność za prawidłowość przeprowadzonych analiz.
Oceny ryzyka zawodowego – metody
Jak zrobić ocenę ryzyka zawodowego? Przede wszystkim w możliwie jak najprostszy sposób. Wybraną metodą powinna być przejrzysta i klarownie prezentować zebrane dane i przeprowadzone analizy. Dlatego najpopularniejszą metodą oceny ryzyka zawodowego, zgodną z regulacjami unijnymi, jest tzw. zasada pięciu kroków. Z niej można skorzystać m.in. w gastronomii, np. ocena ryzyka zawodowego kelnera. Kolejne kroki zawierają ogólne wytyczne, które z łatwością można dopasować do niemal każdej branży. Z uwagi na konsekwencje prawne niewłaściwej oceny ryzyka, nawet w przypadku gdy ma to być wyłącznie zwykła formalność, nie warto pomijać któregokolwiek kroku. W razie wypadku przy pracy takie niedopatrzenie może pracodawcę sporo kosztować.
Do samego oszacowania ryzyka zawodowego stosuje się różne metody. Najczęściej wybierana jest PN-N-18002. Niemniej istnieją także:
- Wstępna Analiza Zagrożeń (PHA);
- Wskaźnik Ryzyka (Risc Score);
- Graf Ryzyka;
- Analiza Bezpieczeństwa Pracy (JSA).
Dla wybranych branż powstały szczegółowe metody oceny ryzyka zawodowego, ściśle związane ze specyfiką konkretnej pracy. Chodzi tu przede wszystkim o takie parametry, jak czynniki biologiczne, chemiczne czy związane z normami hałasu i zanieczyszczeń.
Jak ocenić ryzyko zawodowe?
Ocena ryzyka zawodowego polega na przejściu przez kolejne kroki analizy zagrożeń w miejscu pracy. Ocenę rozpoczyna się od zebrania szczegółowych informacji na temat miejsca pracy, stanowisk i zajmujących je pracownikach oraz wykorzystywanych do pracy narzędzi. Nie bez znaczenia są też czynniki szkodliwe oraz środki zbiorowej i indywidualnej ochrony. Następny krok, to zidentyfikowanie zagrożeń dla każdego stanowiska pracy z osobna. Wówczas można przejść do właściwej oceny ryzyka.
Dopuszczalne jest ryzyko małe lub średnie. W przypadku, gdy analiza wykaże duże ryzyko, pracownicy nie mogą rozpocząć pracy w takich warunkach i konieczne jest natychmiastowe podjęcie kroków zaradczych. W pozostałych przypadkach wystarczające jest opracowanie planu, jakie działania powinny zostać przeprowadzone w celu zmniejszenia wystąpienia danego ryzyka. Mogą to być np. szkolenia lub zakup dodatkowej odzieży ochronnej dla pracowników. Ostatni krok to dokumentowanie wyników oceny ryzyka zawodowego.
